Witowo, to duża wieś leżąca na Kujawach w centrum Polski obecnie w Gminie Bytoń, powiat radziejowski, Województwo Kujawsko-Pomorskie. Początki osadnictwa na tym terenie sięgają epoki neolitu. W Witowie i Kolonii Witowo w czasie wykopalisk odkryto ślady osadnictwa kultur neolitycznych, kultury przeworskiej głównie z okresu rzymskiego (do V w.n.e) oraz osady wczesnośredniowieczne.

Udokumentowana historia Witowa (używano też nazwy Smensco lub Oscowiza), rozpoczyna się w roku 1257 kiedy to Kazimierz, książę łęczycki i kujawski sprzedał je biskupowi włocławskiemu Wolimirowi. Pierwotnie miejscowość ta była własnością monarszą. Dwa lata później papież potwierdził przejęcie dóbr biskupów kujawskich, w tym Witowa pod opiekę Stolicy Apostolskiej. Prawdopodobnie nowi właściciele przyczynili się do utworzenia parafii Rzymsko - Katolickiej  i zbudowania tu pierwszego drewnianego kościoła.

W roku 1339 w Wieńcu spisany został akt rozgraniczenia Witowa i miejscowością Powołowice ( dziś Powałkowice w Gminie Osięciny).

W 1564 roku we wsi Witowo było ośmiu osadników, trzy zagrody, dwóch kołodziejów, młynarz oraz poddani Lasockiego. W roku 1569 Witowo zostało przeznaczone na utrzymanie Seminarium Duchownego we Włocławku. Inwentarz dóbr biskupów włocławskich z roku 1582 wymienia: 8 włók osiadłych, 16 pustych, 2 plebańskie oraz 10 folwarcznych. Na folwarku uprawiano także 4 łany sołeckie oraz kilka pustych.

Pierwszy opis kościoła pw. św. Andrzeja Apostoła w Witowie pochodzi z 1577 roku. Była to świątynia drewniana, z wieżą spełniającą rolę dzwonnicy. Znajdowały się w nim trzy ołtarze, w tym jeden w kaplicy z obrazem Matki Bożej. Fundator kościoła nie jest znany. W latach 1569 do 1864 Parafia Witowo związana była z Seminarium Duchownym we Włocławku, gdyż jej dochody stanowiły utrzymanie tej uczelni. 

W roku 1694 staraniem ks.Andrzeja Albinowskiego wybudowano nową, także drewnianą świątynię. Od 1720 roku opiekę nad Seminarium we Włocławku przejęli Księża Misjonarze św.Wincentego a'Paulo. Oni też zarządzali parafią w Witowie,a każdorazowy prefekt seminarium był jednocześnie proboszczem Witowa.

 W 1634 r. we wsi było 19 domów, a w 1662 r. tylko 11 zagród. W roku 1674 domostw było 14 a mieszkańców 72. Użytkownikami wsi było 2 szlachciców. W 1775 r. wieś posiadał 44 domy, a liczba mieszkańców wzrosła do 261. Czternaście lat później tj. 1789 r. domów było 37, a ludności 345: 9 w rodzinach rolników.

W wyniku drugiego rozbioru Polski (1793 r.) wieś została zagarnięta przez Prusy, a po Kongresie Wiedeńskim (1814 / 1815 r.) znalazła się w granicach Królestwa Polskiego. W księgach zapisano ,że we wsi Witowo było ;18 półrolników, 86 zagrodników, 29 komorników, 51 chałupników, 4 karczmarzy, 4 kowali, 6 młynarzy, 6 mielcarzy, 3 owczarzy, 2 organistów, 53 służących, 62 wyrobników i 12 żebraków. 

W 1815 roku na Witowskich Górach ,przy drodze do Świerczyna (Parafia Św.Mateusza) założono cmentarz parafialny, a w 1840 roku wystawiono tam kaplicę murowaną pod wezwaniem Krzyża Świętego. Wewnątrz kaplicy umieszczony został klasycystyczny ołtarzyk z rzeżbą Chrystusa Ukrzyżowanego i Matki Boskiej Skępskiej.

Cmentarz w Witowie z kaplicą i murowanym ogrodzeniem z bramą, objęty jest ochroną dziedzictwa kultury i zabytków - wpisany do rejestru zabytków decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Bydgoszczy nr. A/663/3

W roku 1827 w Witowie było 40 domów i 291 mieszkańców.Wydarzenia z okresu powstania styczniowego miały również swój wydźwięk w historii Witowa. Po klęsce pod Krzywosądzą i odpoczynku w Płowcach, oddział Ludwika Mierosławskiego 20 lutego 1863 roku założono obóz w pobliżu wsi Trojaczek, na południowy zachód od Witowa. Tego samego dnia ruszył za powstańcami oddział Rosjan pod dowództwem pułkownika Schuldnera i wieczorem dotarł do Witowa. Następnego dnia wojska nieprzyjaciela podjechały pod obóz skonfiskowanymi chłopskimi furmankami i około godziny 10.00 podjęły walkę z powstańcami.

W 1864 roku, dobra probostwa Witowo kupił na publicznej licytacji Radca Dworu Mikołaj Ilicz Nipanicz. W 1880 roku, wieś zajmowała obszar 833 mórg, a ludność liczyła 294.Według spisu ludności z 1921 roku wieś liczyła 212 osób i 28 budynków mieszkalnych.

W XIX wieku w Witowie istniała m.in.: szkoła początkowa, kopalnia torfu, przytułek dla ubogich.

Obecny kościół parafialny w Witowie to świątynia w stylu neogotyckim. Świątynia wybudowana została w latach 1899-1903 wg projektu arch. Konstantego Wojciechowskiego, dzięki datkom i pracy wiernych  pod  kierownictwem  ówczesnego proboszcza ks. Jana Szafrańskiego .Konsekracji świątyni  w dniu 19 czerwca 1904 roku dokonał biskup włocławskie ks. bp Stanisław Zdzitowiecki.

W 20 – leciu międzywojennym powstało w Witowie Koło Młodzieży Wiejskiej, a przy kościele działało zrzeszenie Akcji Katolickiej. W tym też czasie rozpoczęło działalność Towarzystwo Ogniowe.

W latach 1936-1938 dzięki wsparciu miejscowego gospodarza Stanisława Koprowicza wybudowano  w centrum Witowa Dom Ludowy, który służył mieszkańcom jako miejsce zebrań, zabaw tanecznych i imprez kulturalnych.

Wybuch II wojny światowej to dramatyczny okres dla Witowa. Dnia 1 września 1939 roku  w czasie odprawiania mszy świętej zasłabł nagle wieloletni proboszcz ks. Kanonik Jan Szafrański.Zmarł w święto Narodzenia NMP 8 września 1939 roku. Parafianie witowscy pochowali ks.Jana Szafrańskiego w kaplicy cmentarnej, gdzie do dziś spoczywają jego prochy. Administrowanie parafią przejmuje wikary ks.Romuald Tomiec, który  niebawem zostaje aresztowany przez hitlerowców a w nocy 31.X. na 1.XI.1939 r. wraz z innymi 8 księżmi zostaje rozstrzelany w parku w Piotrkowie Kujawskim. Od 31 pażdziernika 1939 roku kościół parafialny w Witowie zostaje zamknięty. W okresie wojny walkę z okupantem prowadził Związek Walki Wyzwoleńczej w Witowie, kierowany przez zbiegłych z obozów oficerów: Jana Koprowicza i Józefa Sikorskiego. Józef Kurzawa. Wielu mieszkańców Witowa wysiedlono do Generalnej Guberni lub wywieziono na roboty przymusowe do III Rzeszy i do obozów koncentracyjnych w tym do obozu hitlerowskiego w  Matchausen, gdzie wielu z nich zamordowano. Na miejsce wypędzonych sprowadzono  niemieckich osadników. Na miejscowym cmentarzu, są groby dwóch nieznanych żołnierzy Wojska Polskiego oraz cywila, zamordowanego w bestialski sposób przez hitlerowców.

Osieciny.pl 

  W 2012 roku z inicjatywy Proboszcza ks.Andrzeja Aniszczyka i dzięki pomocy Gminy Bytoń w ramach programu finansowego ze środków Unii Europejskiej teren przykościelny od strony drogi powiatowej nr.267 został w 2012 roku zagospodarowany i utwardzony, jako parking dla samochodów mieszkańców Witowa ,parafian i przyjezdnych gości.

 W 2013 roku z inicjatywy miejscowego ks.Proboszcza i dzięki ofiarności parafian wykonana została iluminacja kościoła parafialnego, który jest najstarszym budynkiem zabytkowym w centrum miejscowości Witowo.

W wyniku starań Proboszcza ks.Andrzeja Aniszczyka w 2014 roku na cmentarzu parafialnym w Witowie została odrestaurowana zabytkowa kaplica i brama główna oraz powstała nowa brama boczna .

W latach 2015 - 2018 wybudowane zostały chodniki na alei głównej i alejach bocznych cmentarza oraz została przeprowadzona inwentaryzacja grobów z opracowaniem planu cmentarza oraz sporządzony imienny wykaz miejsc pochówku wszystkich których prochy spoczywają na cmentarzu parafialnym. 

Na cmentarzu parafialnym w Witowie, spoczywają prochy mieszkańców z miejscowości ; Czarnocice, Grodziska, Faliszewo, Płowce, Powałkowice, Pścinno, Pścininek, Sadłog, Sadłużek,Torzewo, Wandynowo, oraz Witowa, Koloni Witowo i Witowa Nowego, nie tylko wyznawców kościoła rzymskokatolickiego, ale i również innych wyznań.

Cmentarz w Witowie z kaplicą i murowanym ogrodzeniem z bramą, objęty jest ochroną dziedzictwa kultury i zabytków - wpisany do rejestru zabytków decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Bydgoszczy nr. A/663/3 .

Aktualnie sołectwo Witowo tworzą trzy wsie; Witowo, Witowo Kolonia, Nowe Witowo. Ogólna powierzchnia gruntów to 745,0289 ha. W sołectwie Witowo zamieszkuje ogółem 430 osób w 110 zabudowaniach mieszkalnych(domostwach). Według danych statystycznych z 2014 roku, wśród mieszkańców sołectwa Witowo przewagę stanowią kobiety - 219, a mężczyzn jest 211.

Podstawowym żródłem utrzymania mieszkańców jest działalność rolnicza. Prowadzą oni 108 indywidualnych gospodarstw rolnych. Przeważają gospodarstwa małe do 5,0 ha, a w mniejszości są gospodarstwa powyżej 25,ha oraz kilka gospodarstw specjalistycznych;  hodowla bydła, hodowla trzody chlewnej, gospodarstwa ogrodnicze. Na terenie sołectwa Witowo, prowadzi również działalność gospodarczą, kilkanaście firm różnych branż: produkcyjna, usługowa, handlowa.

Mieszkańcy Witowa i Kolonii Witowo maja dwóch przedstawicieli - radnych we władzach samorządowych Gminy Bytoń oraz aktywnie uczestniczą w życiu społecznym. Kolejne dwie kadencje Wójtem Gminy Bytoń jest mieszkaniec Witowa Pan Artur Ruciński. Po latach przerwy, z inicjatywy Pani Sołtys Bożeny Kurant, 15 czerwca 2015 roku reaktywowano Koło Gospodyń Wiejskich w Witowie. Życie na wsi nie jest proste, zawsze jest coś do zrobienia, więc wygospodarować wolny czas nie jest łatwo. Tego trudu podjęło się 12 pań, które aktywnie działają w koła. Zobacz więcej ; Gospodynie.